اسکی به عنوان یک ورزش، برای اولین بار در شهر مورگدال کشور نروژ که به مهد ورزش اسکی شهرت دارد، شروع شد و علت آن نیز برفگیر بودن آن منطقه در مدت زمان طولانی بود. در ایران نیز به دلیل داشتن ارتفاعات البرز و زاگرس و نیز کوههای مرتفع سبلان و سهند، پیستهای اسکی متعددی در دامنه این کوهها وجود دارد که طبق آمار تعدادشان به 26 میرسد. وجود این تعداد پیست اسکی در ایران در مقایسه با کشورهای اسکی خیز دنیا مثل اتریش با بیش از پانصد پیست اسکی و ایتالیا با بیش از سیصد پیست اسکی قطعا رقم قابل توجهی نیست، اما در قیاس با شرایط آب و هوایی ایران که نسبتا گرم و خشک است و البته تعداد اسکیبازان فعال در کشور، به نظر کافی میآید. در این میان آنچه ناکافی است استانداردهای موجود در پیستهای کشور و امکاناتی است که در اختیار علاقه مندان به این رشته قرار میگیرد. همین استانداردهای پایین باعث شده از میان 26 پیست اسکی در ایران فقط شش پیست مورد تائید فدراسیون جهانی اسکی قرار گرفته و اصطلاحا بینالمللی نامیده شود. پیستهای اسکی آبعلی، کلوپ نور، فیروزکوه و خور (تهران)، خوشاکوه (ارومیه)، پیام (آذربایجان شرقی)، آلوارس (اردبیل)، شکرک (فارس)، نسار (بیجار)، کوهرنگ (چهارمحال و بختیاری)، کاکان (کهکیلویه و بویراحمد)، تاریک دره (همدان)، شهمیرزاد (سمنان)، چلگرد (شهرکرد)، فریدونشهر (اصفهان)، پاپایی (زنجان)، شازند (رارک)، کامان (قزوین) و شاندیز (خراسان رضوی) که تنها پیست اسکی شرق ایران به شمار میرود)، از جمله پیستهای فعال در کشور هستند که با وجود داشتن بازدیدکنندههای بسیار، در شرایط متوسطی هستند و برخی فقط یک بالابر دارند. این یک واقعیت است که از پتانسیل پیستهای اسکی میتوان به عنوان محلی برای جذب گردشگر و علاقهمندان استفاده کرد، اما افسوس که از این ظرفیت هم مثل بسیاری از دیگر جاذبههای گردشگری ایران، بسادگی گذر کردهایم. آنچه در ادامه میآید معرفی شش پیست اسکی بینالمللی ایران است:
بهترین پیست یا به تعبیری بینالمللی ترین پیست اسکی ایران پیست دیزین است. مجموعه پیست بینالمللی اسکی دیزین سال 1341 توسط یک گروه خارجی که به دنبال اکتشاف معدن در بخش البرز مرکزی بودند شناسایی شد. سرپرستی آن گروه را کاظم گیلانپور، قهرمان و مربی وقت اسکی بهعهده داشت. دو سال بعد نخستین دستگاه تلهاسکی سیار در گردنه دیزین نصب شد تا اعضای تیم ملی بتوانند در این مکان تمرین کنند. البته مجموعه کنونی پس از انجام کارهای زیر بنایی مثل احداث جاده در سال 1351 مورد بهرهبرداری قرار گرفت. بد نیست بدانید نخستین تلهکابین هم برای نصب در مجموعه اسکی دیزین وارد ایران شد. پیست دیزین به عنوان اولین پیست اسکی ایران که مورد تائید فدراسیون جهانی قرار گرفت، در شمال کوههای تهران (منطقه گاجره) و به فاصله 123 کیلومتر از مسیر جاده چالوس، 74 کیلومتر از شهر کرج و 71 کیلومتر از مسیر شمشک واقع شده و ارتفاع بلندترین نقطه آن از سطح دریا 3600 متر است. دیزین چهار تلهکابین، دو تلهسیژ، 9 تلهاسکی بشقابی و یک تله اسکی چکشی دارد. مدت زمان فصل اسکی در دیزین که بیشترین زمان را برای اسکیبازان درایران فراهم آورده از اوایل آذر تا اواسط اردیبهشت است. البته فعالیت مجموعه دیزین به فصل زمستان محدود نمیشود. سال 1372 با نظر فدراسیون جهانی اسکی و همکاری متخصصان این رشته کلنگ احداث پیست اسکی روی چمن دراین منطقه زده شد تا علاقهمندان به اسکی روی چمن نیز بتوانند از این مجموعه استفاده کنند.
به لحاظ قدمت، پیست اسکی شمشک از پیست دیزین قدیمیتر است. نخستین بار مهندسان آلمانی معدن در سال 1327 پایه گذار اسکی در شمشک شدند، اما ده سال بعد با نصب تله اسکی، این پیست به صورت حرفهایتر به کار خود ادامه داد. پیست شمشک در شهر شمشک از توابع رودبار قصران شهرستان شمیرانات واقع شده و 57 کیلومتر با تهران فاصله دارد. پیست اسکی شمشک که بلندترین نقطه آن از سطح دریا ۳۰۵۰ متر است شهریور 1375 با تغییرات در شیب و مسیر پیست از طرف فدراسیون جهانی، بعد از دیزین لقب دومین پیست بینالمللی ایران را به خود گرفت. این پیست شامل دو تلهسیژ، سه تلهاسکی بشقابی و دو تلهاسکی چکشی است و وجه تمایز آن با سایر پیست ها، تجهیز پیست به نورافکن است که باعث شده علاقهمندان تا پاسی از شب بتوانند از این مجموعه استفاده کنند. هوای مطلوب این منطقه و همچنین نزدیکی آن به تهران باعث شده مورد توجه بسیاری از علاقهمندان قرار گیرد.
اسکی بازان و کوهنوردان تهران که در فصل زمستان از دیدن قله پربرف توچال لذت میبردند، همیشه این آرزو را داشتند که بتوانند در نزدیکترین محل به تهران ورزش کنند. این آرزو با همکاری شرکت فرانسوی پوما و شرکت اتریشی دوپل مایر سال 1353 با آغاز ساخت این پروژه به حقیقت پیوست؛ پروژهای که تکمیل و بهرهبرداری از آن چهار سال به طول انجامید. در این سال با تاسیس تلهکابین و راهاندازی آن تا قله 3944 متری توچال این امکان فراهم شد تا به فاصله سه کیلومتر از میدان تجریش در کوههای شمال تهران به اسکی کردن پرداخت. پروژه تلهکابین توچال در آن زمان منحصر به فرد بود و منطقه پشت قله را نیز شامل میشد. این پیست قرار بود یکی از بزرگترین پیستهای اسکی جهان شود، اما به دلیل متوقف شدن پروژهها در زمان جنگ تحمیلی نیمهکاره باقی ماند تا تنها دو پیست آن، یکی در ارتفاع 2935 متری و دیگری در قله توچال به بهرهبرداری برسد. پیست توچال سه خط تلهکابین و سه خط تلهسیژ و یک خط تلهاسکی دارد که روی هم رفته طول آنها به 7500 متر میرسد و با طولانیترین تلهکابینهای دنیا رقابت میکند. این پیست که مورد تائید فدراسیون جهانی قرار دارد یکی از مجهزترین پیستهای کشور به شمار میرود که در آن باشگاه تنیس، تیر و کمان، بانجی جامپینگ و اسکیت، پینت بال و امکان کوهنوردی و پیادهروی وجود دارد.
پیست اسکی پولادکف، یکی دیگر از بزرگترین پیستهای اسکی ایران در کوه سپیدان در استان فارس است. این پیست در ۱۵ کیلومتری محور سپیدان به آبشار مارگون، قبل از روستای کمهر و در ۸۰ کیلومتری شمال شهر شیراز واقع شده است. پیست پولادکف که به پیست سپیدان نیز معروف است سال ۱۳۸۱ با حمایت مالی گروه صنعتی پولادکف افتتاح و مورد بهرهبرداری عموم قرار گرفت. پیست اسکی سپیدان به دلیل داشتن هوای خنک، چشمهسارها و چمنزارهای طبیعی از اواسط بهار تا تابستان برای ورزشهای تابستانی مانند اسکی روی چمن، دوچرخهسواری و... و هنگام بارش برف سنگین یعنی از نیمههای پاییز تا اوایل بهار برای ورزشهای زمستانی بسیار مناسب است. همین ویژگی منحصر به فرد آب و هوایی باعث شده تا این پیست به صورت چهار فصل دایر باشد. این پیست دارای امکاناتی نظیر تلهکابین، تلهاسکی، مورتورهای برفی، ماشینهای کوهستانی، چرخهای هوشمند، قایقهای پدالی، آموزشگاه اسکی، پیست دوچرخهسواری و اسبسواری است. ارتفاع این پیست از سطح دریا به ۲۸۵۰ متر میرسد. البته میتوان با استفاده از تلهکابین و تلهاسکی به قله پیست که دارای ارتفاعی حدود ۳۴۰۰ متر از سطح دریاست نیز صعود کرد.
پیست اسکی دربندسر را میتوان جدیدترین پیست اسکی تهران دانست که سال 1361 در قالب یک شرکت خصوصی راهاندازی شد. برای استفاده از این پیست باید به 60کیلومتری شمال شرقی تهران در روستای دربندسر سفر کنید تا بتوانید از اواسط آذر تا اواخر فروردین در آن اسکی کنید. این پیست هر روز هفته باز است و با داشتن یک مدرسه اسکی مجهز و حرفهای میتواند خدمات خوبی به شما ارائه دهد. پیست دربندسر یک تلهسیژ و دو تلهاسکی چکشی دارد و ارتفاع پایینترین نقطه آن 2600 متر و بلندترین نقطه آن 3050 متر است. دره تلتنگه هم که در شمال دربندسر قرار دارد، در تیرماه هر سال فرصت خوبی برای اسکی روی چمن در اختیار شما قرار میدهد.
پیست اسکی سهند در 39 کیلومتری جنوب شرقی شهر تبریز واقع شده و حدود 40 دقیقه از این شهر فاصله دارد. این پیست که این روزها در حال تجهیز است، بزودی دارای 12دستگاه بالابر، هتل پنج ستاره و سه ستاره، مجموعههای آپارتمانی، ویلایی و اماکن ورزشی خواهد شد. در حال حاضر دو بالابر تلهاسکی به طول 1200متر و دو دستگاه مبتدی به طول 100متر در این پیست وجود دارد و شما میتوانید در شش ماه از سال از برفهای این پیست برای اسکی استفاده کنید. عمق برفهای پودری این پیست گاهی تا چهار متر میرسد، با این حال، این پیست بهمنگیر نیست و فضای مناسبی برای انجام هرگونه ورزش زمستانی را دارد.